Choć stanowią stosunkowo nową formę wykończenia obiektu, to w ostatnich latach zdobywają coraz większą popularność. Płaskie dachy, o których mowa, stanowią przede wszystkim symbol ekskluzywności i prestiżu. Kojarzą się z luksusem i nowoczesnością. Mogą one być wykończone atrakcyjnym żwirem lub przybierać jeszcze bardziej atrakcyjną formę w postaci ogrodu z żywymi roślinami.
Niestety, problemy z dachem płaskim zdarzają się dość często. Przyczynami mogą być błędy projektowe, niewłaściwie wykonana praca lub błędne użytkowanie przez mieszkańców.
Płaskie dachy – doświadczenie
Projektowanie płaskich dachów z wykończeniem w postaci ogrodu nie należy do najstarszych rozwiązań, ale nie jest też całkiem świeże. Pierwszy dach, który został pokryty glebą i obsadzony roślinami, powstał jakieś dwadzieścia lat temu.
Żeby taki dach mógł powstać stosowano nowo opracowane technologie. Najważniejszym posunięciem umożliwiającym powstanie ogrodu na dachu budynku, było umieszczenie specjalnej folii wodochronnej między izolacją termiczną, a ostatnią, zewnętrzną częścią dachu płaskiego.
W przypadku, kiedy w grę wchodził odwrócony układ dachu, folię zabezpieczającą przed przedostawaniem się wody, montowano pod warstwą ocieplenia. Proces stworzenia wysokiej ochrony przed przedostawaniem się wody, wymagał stosowania wyjątkowo dobrych pap oraz produktów bitumicznych. Znacznie usprawniło to system wykończenia dachów. Zaczęto także stosować dodatkowe czynniki zapewniające izolacje i ochronę.
Coraz częściej pojawiały się folie TPO i PVC oraz membrany dachowe EPDM. Jak widać technologia była wciąż rozwijana i udoskonalana, a upływ dwudziestu lat powinien ją całkowicie usprawnić. Skąd zatem biorą się problemy z dachem płaskim, skoro wypracowano tyle udoskonaleń, a projektanci i budowniczowie są świadomi zagrożeń oraz sposobów przeciwdziałania im?
Niesprawne wykonanie płaskiego pokrycia dachu rodzi wiele kłopotów, bez względu na to, czy jest ono wykończone żwirem czy ogrodem wyrastającym z gleby. W przypadku wystąpienia jakiejś nieszczelności, bardzo często zachodzi potrzeba zerwania wszystkich warstw izolacyjnych, naprawienia błędu, a później ponownego ich ułożenia od nowa.
Błędy wynikające z projektu dachu płaskiego
Powierzchnia dachu charakteryzuje się ciągłym przebywaniem w wyjątkowo zmiennym i radykalnym środowisku. W ciągu roku bowiem, temperatury na powierzchni na dachu mogą wahać się nawet w rozpiętości między -30 stopni Celsjusza, +80 stopni Celsjusza.
Do tego, należy dodać działanie promieni UV oraz liczne cykle zamarzania i rozmarzania. Materiały dobrane do izolacji dachu, powinny uwzględniać zmienność warunków. Pokrycie powinno bezawaryjnie wytrzymywać przynajmniej piętnaście lat.
Błędnie zaprojektowana warstwa izolacyjna i ochronna może powodować powstawanie grzybów, pleśni na ścianach wewnątrz obiektu, jak również przeciekanie dachu. Niewłaściwie zaplanowany projekt może być przyczyną powstawania wielu problemów, których usunięcie już później może być niemożliwe. Warto zatem dobrze przemyśleć projekt i wykluczyć z niego pomyłki.
Niewłaściwa konstrukcja dachu płaskiego
Najczęściej pojawiającym się błędem konstrukcyjnym w projekcie, jest nieuwzględnienie przeznaczenia i funkcji, jaką dach płaski będzie spełniał. Innego wykończenia wymaga dach o charakterze użytkowym, na którym umieszcza się zieleń lub, po którym mogą chodzić osoby, a odmiennego dach nieużytkowy, który zostanie przykryty żwirem.
Ten pierwszy rodzaj wymaga znacznie mocniejszego stropu, który zapewni odpowiednią wytrzymałość dachu i znoszenie obciążenia. Równie istotny jest kąt nachylenia dachu, który zapewni odpowiednie odprowadzanie wody.
Bardzo często projektanci zapominają, że stosując kąt nachylenia mniejszy niż 3°, może dochodzić do powstawania zastoin wody lub warunków utrudniających jej odprowadzanie, co przy niewłaściwej izolacji wodnej, okazuje się problemem nie do przeskoczenia. Należy zatem pamiętać o zachowaniu właściwego spadku przy dachu płaskim.
Warstwy izolacyjne dachu płaskiego
Kluczowym aspektem jest właściwe zaprojektowanie warstw. Najważniejsza jest oczywiście ta, która pełni funkcję wodoodporną, izolacyjną przed przepływaniem wody. Na warstwie wodochronnej umieszcza się kolejne warstwy. Muszą one być odpowiednio dopasowane do warunków. Jest to szczególnie ważne w przypadku wykończenia dachu ogrodem.
Ważne jest, by warstwa gleby nie była zbyt płytka. Absolutnym minimum jest zachowanie grubości przynajmniej dwudziestu centymetrów. Kolejnym błędem projektowym związanym z warstwami pokrycia, jest nie uwzględnianie w planie wszystkich stref.
Dom z płaski dachem ma swoje zalety i wady. Dzisiaj zaprazentujemy najczęstsze usterki i problemy, jakie wynikają z użytkowania dachu płaskiego.
O czym zapomninają projektanci dachów płaskich?
Najczęściej projektanci zapominają o warstwie geowłókniny, która odgrywa istotną rolę. Oddziela ona izolację o charakterze zatrzymującym wodę, od tej, która znajduje się nad nią i ma charakter drenażowy. Jest ona cięższa i odczuwalnie dociska warstwę wodoodporną. W przypadku braku geowłókniny, tarcie może prowadzić do niszczenia warstwy izolacyjnej wody. Bywa to powodem nieszczelności.
Zapewnienie ciepła dachu płaskiego
Warstwa termiczna dachu płaskiego powinna być zaprojektowana i wykonana na podstawie szczegółowych obliczeń. Pozwolą one na optymalne zaplanowanie grubości warstwy cieplnej, a także jej odpowiedniego ułożenia, którego celem będzie uniemożliwienie zbierania się pary wodnej.
Proces ten może bowiem powodować rozwój pleśni. Równie ważne jest wykonanie odpowiedniej wentylacji w warstwie termicznej.
Ochrona przed wodą dachu płaskiego
Projekt izolacji wodnej ma najważniejsze znaczenie. Chodzi o to, by był kompleksowy. Dobrze wykonana izolacja wodoodporna musi być przede wszystkim odpowiednio zaplanowana. Chodzi o optymalne rozplanowane szczegółów takich jak układ izolacji.
Składają się na niego systemy odwodnień, dylatacji, wentylacji, wpustów dachowych, przebić, attyk czy kominów. Oczywiście, projekt musi także wskazywać rodzaj materiału, jaki ma zostać wykorzystany do wykonania izolacji dachu płaskiego.
Wykonawstwo z błędami w zakresie materiału
Bardzo często pojawiającymi się błędami wykonawczymi jest stosowanie niewłaściwych materiałów. Najczęściej dotyczy to rezygnacji z kompletnych systemów izolacyjnych, które składają się z różnych materiałów, na rzecz pojedynczych produktów, które nie zapewniają tak dużej skuteczności. Powszechnym błędem jest także stosowanie tańszych zamienników, które pozwalają oszczędzić, ale nie wykazują tak dobrych parametrów jak te materiały, które wskazuje projektant na podstawie szczegółowych obliczeń.
Zamiana taka ma sens jedynie wtedy, kiedy poprzedza ją dogłębne sprawdzenie właściwości tańszych zamienników i oszacowanie ich skuteczności pod kątem zaplanowanego projektu. Kolejnym ważnym elementem jest również pamiętanie o geowłókninie. Nie tylko projektanci o niej potrafią zapomnieć. Często zdarza się też tak, że mimo ujęcia tej warstwy w projekcie, na polu wykonawstwa jest ona pomijana. Tymczasem, oddzielenie warstwy izolacji wodoodpornej muszą być oddzielone od mat drenażowych.
W przypadku dachów płaskich z ogrodem, nie wolno także zapominać o zabezpieczeniu izolacji wodnej przed ryzykiem zarastania korzeniami. W tym celu stosuje się specjalną folię przeciwkorzenną. Niestety, wykonawcy często żyją w błędnym przeświadczeniu, że jest to zbędna warstwa, jeżeli układana zostaje mata drenażowa. Takie myślenie jest błędne i w końcu stanie się przyczyną konieczności przeprowadzenia kosztownej naprawy.
W przypadku dachów, które zostają pokryte żwirem, a zatem warstwą, która mocno obciąża izolację chroniącą przed przeciekaniem, należy z dużą szczegółowością podejść do wykonania masy balastu, która została wskazana w projekcie. Częstymi błędami popełnianymi przez wykonawców jest zmniejszanie masy lub jej zawyżanie.
Błędy w izolacji przeciwwodnej dachu płaskiego
Ekipy wykonawcze bardzo często lekceważą instrukcje i zalecenia producentów materiałów izolacyjnych dotyczących ich właściwego układania. Rutyna robotników często bierze górę, co przekłada się na powstawanie nieszczelności. Zdarzające się błędy mogą dotyczyć zarówno mechanicznych uszkodzeń, które powstają w wyniku niewłaściwego obchodzenia się z materiałem, jak i niewłaściwych łączeń na zakładach.
Najczęściej, usterki pojawiają się w przypadku łączeniu warstwy przeciwwodnej z papą izolacyjną. Powszechne jest zjawisko przegrzania bitumu, co z kolei przekłada się na pomniejszanie właściwości ochronnych. Duże wyzwanie stanowi wykończenie izolacji przy szczegółach konstrukcyjnych, np. wokół wypustów dachowych czy wykonanie odpowiedniego wygładzenia izolacji w narożnikach. To czynności, które często napotykają na błędy wykonawcze. Warto jeszcze powiedzieć o tzw. higienie pracy. Wiele usterek spowodowanych jest niedbałą pracą lub niewłaściwym obchodzeniem się robotników z materiałami. Warto zatem stale kontrolować zarówno postęp prac, jak i ich przebieg.
Błędy użytkowników z eksploatacją dachu płaskiego
Nie tylko projektanci i wykonawcy mogą powodować problemy z dachem płaskim. Przyczyną powstawania usterek lub awarii może być także niewłaściwa eksploatacja. Przede wszystkim, należy pamiętać, że projekt dachu opracowywany był wedle wcześniej podanych wytycznych przez przyszłych mieszkańców. Posiada on zatem rozwiązania przystosowane do konkretnych funkcji, jakie miał on spełniać.
Oznacza to, że właściciele nie powinni dowolnie zmieniać przeznaczenia dachu i dodatkowo go obciążać. Wszelkie zamiary przeprowadzenia nowej aranżacji dachu, należy koniecznie skonsultować z projektantem. Konserwacja dachu płaskiego to podstawowy proces, który zapewnia trwałość i skuteczność pokrycia dachowego.
Najczęstszym błędem jest brak kontroli jego stanu. Szczegółowej analizie podlega skrzynka dachowa, wpusty dachowe, przepływy awaryjne. Wymagają one regularnego czyszczenia i konserwacji w przypadku zdiagnozowania usterek. Szczególną uwagę należy zachować podczas odśnieżania dachu.
Bardzo często, mieszkańcy starają się usunąć cały śnieg zalegający na nim. Jest błąd. Zbyt głęboko wbita łopata może uszkodzić warstwy izolacyjne. Należy usuwać jedynie nadmiar zgromadzonego śniegu, tak żeby on zbytnio nie obciążał dachu. Nie należy skupiać się na usunięciu najmniejszych drobinek.
Wreszcie problemy z dachem płaskim to również nienależycie utrzymana roślinność w przypadku dachu zielonego. Brak odpowiedniego nawożenia i podlewania roślin prowadzi do ich wysychania. Z kolei, niewłaściwie zaplanowany system odprowadzania nadmiaru wody, powoduje ich przegnicie.